============================================================
242 كتاب الحيدنة فى الطب فى برارى الصين قوما و ان الشمس اظلمت فنزلوا عن دوابهم وسجدوا وه سجدت انا ايضا و مارفعوا رؤوسهم حتى انجلت فسالتهم فقالوا هوالله ومه و وصفوه بصفات طائر عظيم جدا يكون فى البرارى غيرالمسكونة بين الصينقه والزنج طعامه الفيلة العظيمة التى لاتواتى للتأديب ويسمى بلغتهم ختو تعظيماله اكخان وخاتون وهذا الختو من قرنه ان وجد لان وجوده يكون فى الاحقاب.
1. بر الجماهر (208 تا 210) مطالبى راجع به ختو هست كه قسمتى از آن را در الصيدنه آورده است. كلماتى كه ميان دو علامت حتي گذاشته شده است جهت فهم و تكميل مطلب از ه المجماهر تقل شده است.
385. خردل 7اى.11612يا.لك10 1185621 بالسريانية خردلا و بالفارسية اسبتدان خوش و بالهندية رائى (1) و بمولتان و اهرى. ابوحنيفة: الحرشاء خردل البر. ابن ماسة: اجوده الاحمر الكبير الحب الذى اذا فركته ظهرت منه زعفرانية ولدونة. الرازى: نوعان ابيض واحمر...
هوالصناب و بالهندية(2) اهورى اجوده مالم يكن يابسا ولاشديدالحمرة ه كثيرالحب و اذا دق اخضرلونه و صار الى البياض قليلا مسيح: الجنجلا شبه الخردل بولس: بدله بزرالشلجم و قال ايضا بزرالحرف. ابن ماسويه: ابيضه وحب مدحرج رزين دسم يستعمل بالسند والهند دهنه فى الطبيخ و ادوية الرياح .
ولو فى الخردل نوع غيرالاحمر اصفر ليس حبه بمدحرج.
1. در اصل: «راى». اصلاح از مخزن الادويه (ص 383). 2. از سياق كلام معلوم است كه مطالبى از آنجا كه با چند نقطه مشخص شده است افتاده است. در ترجمه فارسى در اين موضع ور چنين امده است: محمدزكر يا گويد سپتدان دو نوع است: نوعى ازو سپيد است و نوعى ديگرو سرخ و آنچه سپيد است دانهآ او گرد است و آنچه دانهآ او بلون سرخ است جرم او پهن است و سيتدان سرخ در منفعت زيادتست و گفتهاند آنچه او را به لغت هندى اهرى گويند به لغت عرب او را صناب گويند و تعلب از اين الاعرابى روايت كند كه به لغت تازى سپتدان را چون با مويز بهم بياميزند مصب گويند (ظاهرا صناب بايد باشد: الصناب صباغ يتخذ من الخردل والزبيب السان العرب ذيل صنب). 3. از كلمهآ «بالهندية» تا «قليلام در حاشيه آمده است.
تتشتتمتت بضشن. نخ ن ر
Page 302