============================================================
حرف الزاء 313 الشكر والعرطنيئا. باسهل (10) : اجوده عندنا بخراسان الاصبهانى وهو احمر براق غليظ الشعر ارج ليس فيه بياض و بعده البونى (11) من هراة و بعده السوانى من والشتان (12) و بعده الشومانجى من ويسگرد و بعده ه الدرغوزى(13) من دارمشان وهو كثيرالبياض الا انه قوى الفعل ارج ويعرف بسجستان بزعفران شبورك و بعده الكشميرى وهو احمر قليل البياض الا آنه اضعف فى الفعل و رائحته تقلية واكتره مغشوش بالدهن و بلحم البقر. الغزبه هة فيلن(12) فى شعره وسماه الشعر الاحمر الارج الذى هو من قربان الآلهة ودمه يبص فى حشيشات هرمس. و فسره جالينوس ان غلاما يسمى زعفران كانه يلاعب هرمس بالكرة فوقعت على راسه ومات وسال دمه فنبت منه زعفران ه له بصيص. الرازى: بدله مثل وزنه قسط و ربع وزنه سنبل وسدس وزنه ه فشور سليخة 1. مل00 يه معنى اظفارالطيب است (رجوع شود به همين كلمه). آ. كمكم و كمكما ايلاتس 849)3. كنايه از خونين بودن زره او است. 4. مردقوش را در برهان قاطع مرزنگوش د آذان الفار معنى كرده است. كم در اصل: «الفيدومة» و ان اشتباه است. درست قراءت ناسخ نسخة ه بغداد است: الفيد والقمحة. الفيد ورق الزعفران (اقرب الموارد). القمحة: الزعفران (لاقرب الموارد). 6. در حاشيه ورق ب65: غيداء قابية كانها الشفق. 7. در اصل: «نمىم و آن درست نيست. در ترجمه فارسى: ««فمى» و آن درست است. قم وقتى جزو اصفهان بوده است. در قم زعفران به عمل مى آمده است (تاريخ قم ص 108).8. در اصل: «حنى». در ترجمه قارسه تسخه مب: «جينى) ودر مج: «حى)م. من از مقايسه شكل «جينى» و«احى» حدس مىزنم كه بايد «جبى» باشد منسوب به جى اصفهان. 9. كرييوف «سيوح العتب» (498) خوانده است كه درست نيست. 10. مقصود ابو سهل است كه بيرونى يه شيوه نويسندگان پارسى خراسان جور «باسهل» نوشته است. 11. بون به فتحتين و يروى به سكون الواو بليدة بين هراة وبغشور..
(مراصدالاطلاع). 12. براى والشتان رجوع شود به تاريخ سييستان ص 13.208. درغوز بالفتح ثم السكون وغين معجمة مدينة بسجستان (مراصدالاطلاع). 14. مقصود فيلن طرسوس است كه در حدود پنجاه سال پيش از مسيح در زمان قيصر در شهر رم مى زيسته است. از او ور معجون يا پادزهرى كه به صورت معماى پچيده ايى به شعر گفته است بجا مانده است و چالينوس (جلد سيزدهم ص 267 از كليات آتارش) آن معما را حل كرده است. جالينوس در حل معماى مربوط به زعفران نام چوانى را كه با عطارد پا هرمس بازى مى كرده است جوه
صفحة ٣٧٣