شراح احاديث مىنويسند كه مفهوم احاديث اين است كه با قبور اهانت و استخفاف نكردن بايد زيرا كه مردگان را از آن ايذاء مىرسد بلكه قبور را به لحاظ مراتب اهل قبور ادب و احترام لازم است در مسند امام احمد جلد 6 صفحه 202 طبع مصر نوشته است كه از حضرت عايشه صديقه رض روايت نوشته است كه من در حجره خود بعد از دفن حضور انور صلى الله عليه و سلم و حضرت ابوبكر صديق رضى الله عنه بىتكلفانه مىرفتم و مىگفتم كه حضور انور و پدر است بعد از دفن حضرت عمر رضى الله عنه به غير نقاب داخل نمىتوانم شد حياءا من عمر حاكم در مستدرك تصحيح اين حديث كرده است و در مشكوة نيز اين حديث نقل شده است در لمعات مىنويسد كه در اين حديث دليل واضح است بر اينكه زائر احترام و ادب قربان مرتبه كند كه در حال حيات او مىكرد بالخصوص قبور صالحين را مشكوة طبع نظامى صفحه 146 از اينجا بايد فهميد كه مسلك حضرت ام المومنين عايشه صديقه در باب شعور اموات چيست و انكار او از سماع به كدام معنى بود اگر ايشان قطعا انكار شعور اموات را مسلك مىداشتند با برادر مرده خود حضرت عبدالرحمن بن ابى بكر الصديق رض خطاب و گفتگو نمىفرمودند مردى است كه حضرت عبدالرحمن به قرب مكه معظمه رحلت فرمود نعش او را به مكه معظمه آورده مدفون كردند چونكه حضرت صديقه براى زيارت برادر خود تشريف آورد فرمود اى برادر اگر من وقت وفات تو حاضر مىبودم تو را در همان جا دفن مىكردم و اگر آنجا حاضر مىبوديم حاجت آمدن نزد شما بار ديگر نبود ترمذى كتاب الجنائز جلد اول صفحه 131 الحاصل كه معامله روح عجب حيرت افزا معامله است و طاقت و قوت او عجب طاقت و قوت است خصوص ارواح مقدسه كه با ملأ اعلى شامل شده به صفات آنها متصف مىشوند علم و درك و شعور و سير و تصرف
صفحہ 30