============================================================
هر دوره توسط یک ناطق (جمع: نطقاء) یا بیان کننده، پیامبر، افتتاح میشود. مطابق این عقیده، هر پیامبری شریعت یا قانون مقدس دوره پیش از خود را منسوخ و یک قانون جدید معرفی مکند: این طرح نسبت به دورههای نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و پیامبر محمداصا به کار مرود، لیکن درباره نخستین ناطق، آدم، به کار نمیرود و نه درباره آخرین ناطق، یعنی قائم (قیام کننده) یا شخصیت منجی منتظر68. در الاصلاح ابوحاتم درباره همه این بیان کنندگان - یامبران بحث میکند. به وسیله متمرکز کردن فکر خود در این مقاله بر شخصیت مسیحایی قائم، مید است که در موضعی خواهیم بود که بتوانیم افکار ابوحاتم رازی را درباره اینکه "تاریخ مقدس" چگونه به پایان خود میرسد استخراج کنیم و نیز نظریه وی را در خصوص چهارچوبه تاریخ به دست آوریم طالب بحث وگفتگو درباره نبوت در الاصلاح موضوع مأموریت را شامل میشود60. این نکته تا اندازهای توسط مادلونگ و هالم در آثارشان مورد بررسی قرار گرفته است70. این مطلب راجع به نبوت آدم دقیقأ با تعریف اسماعیلی مآموریت های قائم مربوط است. بدین معنی که چون سماعیلیان از همان آغاز بر این اعتقاد بودند که آدم گشاینده تاریخ بود و قائم پایاندهنده آن است، نقش های این هر دو شخصیت نبوی در "تاریخ مقدس" نیازمند توضیح نظری است. آدم چگونه تاریخ را آغاز کرد؟ و قائم چگونه ما را به پایان آن میبرد؟
در این بحث و گفتگو، نسفی ادعا میکند که آدم هیچ شریعت یا قانون مقدسی نیاورد. ابوحاتم عکس این را معتقد است. وی همچنین، با رد نظر نسفی، میگوید که همه نطقاء (ناطقان) به مردم دستور می دادند که شش روز هفته را مشغول کار یا عمل باشند لیکن آنان را از هر کاری در سبت رشنبه ) معاف میکردند. ابوحاتم هر روز هفته را با یک دور از تاریخ انسان مقایسه میکند، و دور هفتم یعنی دور قائم را با سبت. وی مآموریت نبوی قائم را بدین گونه توضیح میدهد: در دور قائم هیچ "عملی" یا سعی و کوشش دینی که در قوانین مقدس نطقای قبلی تنظیم و مقرر شده است دستور داده نخواهد شد. او شریعت را منسوخ خواهد کرد اما هیچ قانون جدیدی نخواهد آورد .(730.4/2314) در مذهب اسماعیلی آغازین قائم جنبه درونی (باطن) همه ادیان و حیانی را گشود (کشف)، جنبه بیرونی (ظاهر) توسط شش ناطق پیشین اعلام و آشکار شده بود71 ابوحاتم ضمنا میفهماند که شناخت مأموریت این شخصیت مسیحایی عنصر کلیدی برای تعیین یک گروه دینی حقیقتا موثق وقابل اعتماد است (04-2804 4-7904/283. 282)22.
بوحاتم به منظور جای دادن این گروه دینی به راستی معتبر و مويق در جوامع متوالی دینی و
पृष्ठ 29