============================================================
كتاب الاصلاح مجدوع (متوفى 1183 يا 70/1184 -1769)، با داستان ذیل51. بنا بر نظر ادریس، دومین خلیفه فاطمی، القائم، نسخهای از الزينة را جزء به جزء برای پسر خود، منصور، خليفة بعد، فرستاد و به او دستور داد که هر بخش آن متن را در یک زمان به داعیان بیاموزد. اما صحت و اعتبار این گزارش قابل تردید است، هم به دلیل فاصله بین مهدیه*، پایتخت فاطمی در آن زمان، وایران، وهم به دلیل مخالفت عقیدتی بین فاطمیان و متفکرانی مانند ابوحاتم رازی که خود را مشغول و درگیر جنبش قرمطیان کرده بودند52.
اعلام النبوه شرح وکزارش بحث و جدال عقیدتی بین ابوحاتم رازی و معاصرش، پزشک- فیلسوف نامی ابوبکر رازی، درباره نبوت است. این بحث و مناظره را حمیدالدین کرمانی در اثر خود الاقوال الذهبية، كتابى مجادله آميز كه نظريه ابوبكر رازی را درباره نفس و عقل انتقاد میکند، گزارش کرده است52. کرمانی ذکر میکند که این بحث و مجادله در دوره مرداویج در حضور او (فی حضرته) انجام شده بود. درست هسمانند موارد اعلام و کرمانی، انتقاد ابوبکر رازی از نبوت مجادلات متقابل را از سوی اسماعیلیان در نسلهای بعد پدید آورد54.
علام نیز به نظر میرسد گزارشی باشد از تلاش اسماعیلی برای هضم فلسفه و علوم یونانی- یونانی مآبی: این متن شامل نقل قولهای عقایدنگاری از چندین فیلسوف ودانشمند نظیر افلاطون، سقراط، ارسطو، پروکلوس، اپیکورس، و بعضی از فضلای پیش از سقراط است55.
متن الاصلاح در وضع و حالتى ناقص باقى مانده، واحتمالا فاقد آغاز وپايان است. دو دستنویس (نسخه خطی) که من به آنها مراجعه کردم، یکی در مجموعه همدانی در میلواکی (1168066/)، ويسكونسين (77/15000310)، و دیگری در دانشگاه توبینگن (010660ف2)، مشتمل بر شش قسمت و همچنان ناقصاندعد این متن که مطالب گوناگون را موردبحث قرار میدهد تقریبا به مطالب فلسفی مانند جهان شناسی، علم پیدایش جهان (آفرینش شناسی) و روانشناسی تقسیم شده است، و مطالب دیگر را دوست دارم مطالبی مربوط به نبوت بنامم. اینها حاوی شرح و تفسیرهایی هستند پیرامون داستانهای قرآنی درباره پیامبران، بحث درباره طرح "تاریخ م قدس"66، یا تاریخ نجات و رستگاری، روبرو شدن پیامبران با فرشتگان و موجودات آسمانی، و اخلاق اداره و اجرای "دعوت"57.
فقط یک نهم متن درباره مطالب فلسفی فی حد ذاته است. بقیه، مطالب مربوط به نبوت را در بر دارد. بحث درباره این مطالب در الاصلاح درکتاب الریاض اثر یک استاد دیگر فلسفه اسماعیلی، * شهری است در شمال افریقا که آن را عبیدالله مهدی مؤسس سلسله فاطمی در سال 302ه. بناکرد.-م.
* تاریخ مقدس یا تاریخ قدسی به ادوار نبوت و ولایت اطلاق میشود. -م.
Page 26