============================================================
164 كتاب الصيدنة فى الطب رشتهها كه او را بر هر موضع گرهها زده باشند و برگهاى او باريك باشد و تا ه شاخ او درازتر شود برگ او كه بر اوايل نبات او باشد خشك شود. و و ابوحنيفه(4) گويد ثيل را عرب نجم گويد و فارسيان مارنه گويند و مكرنه(5) هم گويند و منبت او بر لبهاى جوى بود و برگ او به برگ نبات گندم ماند چور جزانكه برگ ثيل كوتاه باشد و او بشكل بساط بر روى زمين گسترده باشد و بشكل نمد با همدگر بافته شود و باينمعنى عرب او را وشيج(6) گويند و جزدر موضعى كه آب بود نرويد و او را ثيل گويند و عكرش و نجمه نيز گويند.
(71 1 تيل(7) بالقارسية فرزد و هو الكتير الورق يقتل المواشى اذا رعحته... على و وجه الارض و يمتدله عقد كثيرة و ربما امتدت اغصانها كانها خيوط معقدة وهن دقيقة الاوراق مستطيلة وكلما امتدت الاغصان جفت الاوراق التى دون ذلك الغصن. وهو فرش يذهب على الارض البيداء و يشبكها كاللبد. و قيل التيلياه والعكرش والنجم واحد.
1. نقل از ترجمه فارسى (نسخههاى مب و مج). 2. «فرزد به ضم اول و ثانى و سكون ثالث سبزه ايست در نهايت سبزى و تازگى و ترى و آن را فريز نيز گويند..» (برهان قاطع). 3. «كوم بضم اول بر وزن موم گياههى باشد خوشبوى كه آن را اذخر گويند و بعضى گفتهاند گياهى .
است كه در زمين شيار كرده بيدا شود و بيخ و ريشه آن همچو نى باشد و بمعتى اول با كاف فارسى هم آمده است» (برهان قاطع) ؟. و قال بعض الرواة التيل نبات يشبك الارض وهو بالفارسيه مارله؛ الثيل هو الذى يقال له بالفارسيه ريزه (1 بوحنيفه 149). مارنه بكسر ثالث و فتح نون نام گياهى است كه آن را به عربى لحية التيس گويند. پس برهان قاطع در اين مورد اصل ما را تأييد مى كند ومارله مذكور در ايوحنيفه شايد محرف باشد. اما «ريزه مذكور در كتاب النبات ابوحنيفه بايد «فريز» يا «پريز» باشد كه به همان معنى فرزد است (حاشيه محمدمعين بر برهان قاطع ذيل فرزد كه صورتهاى مختلف اين كلمه را آورده است). 5. «مكرنه يه فتح اول و ثالث (برهان). 6. در اصل: «شيح» . در كتاب النيات: «ولذلك سمى الوشيج وكل مشتبك واشج» .
7. منقول از حاشيه منهاج البيان (ورق ب 67).
Страница 224