============================================================
100 كتاب الصيدتة فى الطب جزيره و عراق بعرطنيثا گويند و در صفت او اوردهاند كه بخور مريم چوب و پارهنها است و بهلون تيرهرنگ باشد كه بسياهى زند و بشكل به كشتهآ امرود ماند و طعم او تلخ باشد و يوى او خوش يود و بعضى گويند بخور مريم حرمل رأ گويند و چنان تمايد كه حرمل را به بخور مريم نسبت ازين روى ور كردهآند كه هر دو ادرار حيض يگشايند.
1. تقل از حاشيه منهاج البيان (ورق ب 50) كه مسلما يا مقايسه يا ترجمه فارسى اختصارى استر از اصل صيدته.2. اين نام به جهت خاصيتى است كه در كتب ديگر براى آن ذكر كردهاند مثلا ر رجوع شود يه لوو ص 305: «و حكى جيريل عته و عن جالينوس مثل ذلك و قال هو عشب يغسل بهالصوف و عرطنيثا يقعل ذلك و يغسل بهاهل ديار ربيعة الصوف». 3. عرطتيثا نام سريانى آن است. 4. محرف از قوقلامينوس 411011108م 136. بذاشغان(1 = ا 711لاع6لل 121111 هو حشيشة يعمل متها الزتوج اسورتهم. و قال اهل سجستان ان زتوجهم يعمل ه لصبيانهم اسورة من الكولان وهى حشيشة صفراء ذهبية تنبت فى الاجام كالبردى فى طوله الا انه ادق والين فلعل ماقالوه عنوا به الكولان و اسمه بالسجزيةآ تسك.
بذاشغان(2) ابن ماسويه و ابن ماسه و رازى گويند او را در ادويه بدلور گشت(3) برگشت استعمال كنند و او نوعى است از نبات كه اهل زنگبار ازو دست برنجن سازند و يكى از اطياء گويد زنگيان و لوليان از كولان دست برنجنها سازند كودكان را و اين دليل است برانكه بذاشغان كولان را هور گويند. و گفتهاند كولان نباتى است كه رنگ او زردست بلون زر و معدن او در بيشهها و مرشزارها باشد و قامت او باندازه قامت بردى است مقدارى ودر باريكتر و سجزيان او را تسك گويند. و خواجه(2) امام اجل حافظ الدين مغرب و گويد سلمه الله تعالى كه چنين شنيدم از بعضى تقات سيستان كه بيخ تسك جعد .
Halaman 160