============================================================
نمونههای بازمانده دلیل و مدرک فلسفه نوافلاطونی مذهب اسماعیلی در قرن چهارم ادهم را تشکیل میدهد.
مطالعات جدید غربی درباره ابوحاتم رازی تا آغاز دهه 1920 پدیدار نشده بود. دلیل آن، عدم دسترسی به منابع اصلی اسماعیلی بود: معتقدان آنها را حفظ کرده بودند لیکن از آنها با سعی و شتکار دور از دید بیگانگان تا آغاز این قرن به مثابه احتیاط کاری در برابر تعقیب و زجر و آزار دفاع میکردند. گزارش خود ابوحاتم درباره دیگر بحث و مجادله عقیدتی با رازی (208265)، اعلام النبوه يا نشانههای پیامبری، پایه و اساسی برای مطالعه مربوط به این متن درباره تفکر او توسط محققان غربی فراهم کرد10. کراوس (قد2.122) اجزائی از این اثر را به عنوان بخشی از طالعه 1936 خود درباره رازی به طبع رسانید11، و طبع و نشر انتقادی تمام متن در 1977 پدیدار اما الاصلاح برای محققان و دانش پزوهان لااقل تا طبع کنونی دشوار بود که آن را جدی بگیرند.
ایوانف (172209 .147) الاصلاح را با مقدمهای شتابان به صورت یک مقاله پوشش داد13، و پس از آن دیگر محققان آن را در دست گرفتند، لیکن همه آنان اجزاء متن را مطابق رشتهها و زمینه های علاقه خودشان تحلیل کردند. مثلا مادلونگ الاصلاح را به عنوان سند و مدرکی که جنبش قرامطه، یعنی کسانی که از مسیر اصلی جنبش اسماعیلی حدود سال 900 پس از آنکه پیشوای آنان خود را بجای مقام امامت اعلام کرد جدا شدند14. والكر (18781262 .:4 .20) و هالم ترجيح دادند که نخستين ظهور مذهب نوافلاطونی اسماعیلی در آن متن را دنبال کنند15.
اما هیچ کوششی برای مطالعه و نوشتن شرح تفصیلی الاصلاح در تمامیت آن به عمل نیامده است؛ و این بوضوح به علت فقدان یک چاپ انتقادی درباره تمام متن تاکنون است. ما حتی عکسی از این متن مهم در دست نداشمتیم. به منظور تشخیص و ارزیابی آن به طور دقیق تر، ضروری است که تمامی آن را مطالعه و تحليل کنیم. بدین سان مقدمه من برای این طبع جدید الاصلاح گامی بتدائی برای چنین طرحی است.
2. زندگانی ابوحاتم رازی درباره مؤلف الاصلاح چه میدانیم؟ ابوحاتم چگونه میزیست و چه سلوک و رفتاری داشت و فعالیتهای عقلانی وی در زمینه تاریخی عصرش چه بود؟ در این بخش خواهم کوشید تا بردین و حیات سیاسی ابوحاتم رازی روشنایی بیفکنم، در حالی که کار خود را بر منابع دست اول و بانزده
Halaman 19